سنجش آثار و تبعات کاهش تولید بخش کشاورزی بر اقتصاد در چارچوب الگوی اصلاح شده ی ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) عرضه محور

بر اساس اعلام کارشناسان هواشناسی کاهش میزان بارندگی سال 1389 در 45 سال اخیر بی‌سابقه بوده و به طور میانگین بارش در استان‌های کشور 70 تا 80 درصد کاهش داشته است. آنچه مسلم است کاهش بارندگی به طور مستقیم بیشترین تأثیر را در بخش کشاورزی می‌گذارد و برآوردهای اولیه حاکی از کاهش 20 تا 25 درصدی تولید محصولات کشاورزی در سال آینده است. در این مقاله نشان داده می‌شود که به علت وجود پیوندهای متقابل تولید، درآمد و مصرف در ساختار اقتصاد، کاهش تولید نه فقط منجر به کاهش تولید سایر بخش‌ها و کل اقتصاد می‌گردد، بلکه موجب کاهش درآمد عوامل تولید و کاهش درآمد نهادهای جامعه نیز خواهد شد. در راستای این ملاحظات، سؤال اصلی این است که «آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی کاهش تولید کشاورزی از منظر تقاضا کننده واسطه‌ای از سایر بخش‌ها و از منظر عرضه‌کننده‌ی واسطه‌ای به سایر بخش‌ها چه میزان منجر به کاهش تولید سایر بخش‌ها، کاهش درآمد عوامل تولید و درآمد نهادهای جامعه خواهد شد؟». الگوهای متعارف SAM به دلایل مختلف برای پاسخ به سؤال مطرح شده نامناسب است و بدین ترتیب نیاز به الگوی اصلاح شده SAM به شکل الگوی SAM عرضه محور از منظر بخش تقاضاکننده و بخش عرضه‌کننده دارد. یافته‌ها بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385 نشان می‌دهند که آثار و تبعات مستقیم و غیر مستقیم کاهش 25 درصد تولید بخش کشاورزی از منظر تقاضاکننده منجر به کاهش 2/3 درصد ارزش افزوده‌ی کشور منهای ارزش افزوده‌ی بخش کشاورزی می‌گردد، رقم متناظر از منظر عرضه کننده 2/4 درصد است.